Trong báo cáo nghiên cứu được thực hiện tại Trường Tác chiến Viễn chinh Thủy quân Lục chiến Mỹ gần đây,đại úy Braden Trent cho rằng XM7,mẫu súng trường mới nhất của quân đội Mỹ,tồn tại một điểm yếu chết người là chứa quá ít đạn. Hộp tiếp đạn của XM7 chỉ chứa được tối đa 20 viên,trong khi súng trường M4 chứa được 30 viên.

Sau khi quan sát các cuộc diễn tập bắn đạn thật cấp trung đội tại thao trường Fort Campbell,Kentucky,đại úy Trent nhận thấy các binh sĩ "gần như cạn sạch đạn" chỉ sau 10 phút sử dụng súng trường XM7 để chế áp một hỏa điểm mô phỏng của địch,nhằm tạo điều kiện cho các thành viên trong trung đội cơ động.

Một người lính đang huấn luyện với súng trường XM7 tại Fort Stewart,Georgia,ngày 20/6/2024. Ảnh: Vệ binh Quốc gia Mỹ

Đến phút thứ 15 trong diễn tập,tình hình của các binh sĩ này càng tồi tệ hơn,khi họ phải xin băng đạn từ điện đài viên,lính quân y và chỉ huy trung đội để tiếp tục khai hỏa.

Nghiên cứu của Trent về XM7 đã làm dấy lên làn sóng tranh cãi mới trong Lục quân Mỹ về loại vũ khí cá nhân mà binh sĩ mang theo,đặc biệt là cơ số đạn mà họ có thể sử dụng.

Sau hơn ba thập kỷ sử dụng súng trường M4,quân đội Mỹ nhận ra loại đạn 5,56 mm NATO đã bộc lộ một số hạn chế,như thiếu sức xuyên khi bắn vào áo giáp hiện đại,đặc biệt ở khoảng cách xa. Những bài học từ các cuộc xung đột ở Iraq và Afghanistan càng nhấn mạnh nhu cầu về một loại vũ khí mạnh mẽ hơn để đối phó với các mối đe dọa mới.

Năm 2019,Lục quân Mỹ khởi động chương trình Vũ khí Biệt đội Thế hệ Mới (NGSW) nhằm thay thế M4 và súng máy hạng nhẹ M249. Mục tiêu của NGSW là phát triển một hệ thống vũ khí mới với đạn xuyên giáp vượt trội,đồng thời duy trì độ chính xác và tầm bắn hiệu quả. Chương trình này thu hút sự tham gia của nhiều nhà thầu lớn,bao gồm SIG Sauer,General Dynamics và Textron Systems.

SIG Sauer,một trong những nhà sản xuất vũ khí hàng đầu,đã giới thiệu súng trường MCX Spear,tiền thân của XM7,cùng loại đạn mới 6,8x51 mm SIG Fury. Đạn 6,8 mm được thiết kế để kết hợp sức mạnh của đạn 7,62 mm và độ giật thấp của đạn 5,56 mm,mang lại hiệu quả tối ưu trên chiến trường.

SIG Sauer hồi tháng 4/2022 được Lục quân Mỹ chọn để sản xuất súng trường XM7 và súng máy XM250. Hợp đồng này có giá trị 4,5 tỷ USD,đánh dấu bước ngoặt trong nỗ lực hiện đại hóa lực lượng bộ binh Mỹ.

Các thử nghiệm trên thực địa từ năm 2022 cho thấy XM7 vượt trội trong việc xuyên thủng áo giáp và duy trì độ chính xác ở khoảng cách xa,nhờ sử dụng đạn 6,8 mm SIG Fury.

So với đạn 5,56 mm truyền thống,đạn SIG Fury nặng hơn,có sơ tốc đầu nòng lớn hơn,duy trì được sức xuyên ở khoảng cách xa,có khả năng sát thương vượt trội,đặc biệt khi đối đầu mục tiêu được bảo vệ bằng áo giáp.

Theo các thử nghiệm,đạn 6,8 mm có thể xuyên thủng áo giáp cấp IV,loại áo giáp mạnh nhất hiện nay,ở khoảng cách 300 m,điều mà đạn 5,56 mm trên súng M4 không thể thực hiện.

So với đạn 7,62 mm NATO,8 mm có độ giật thấp hơn,giúp xạ thủ duy trì độ chính xác khi bắn liên tiếp. Điều này đặc biệt quan trọng trong các kịch bản giao tranh ở khu đô thị,nơi kẻ thù có thể ẩn nấp sau các bức tường hoặc vật liệu cứng.

Tuy nhiên,do kích thước đạn SIG Fury lớn hơn,hộp tiếp đạn của XM7 chỉ chứa được tối đa 20 viên,ít hơn 10 viên so với M4. Mỗi binh sĩ Mỹ khi tác chiến thường mang theo 7 hộp tiếp đạn,nên tổng số đạn mà họ có khi dùng XM7 là 140 viên,ít hơn đáng kể so với 210 viên khi dùng súng M4.

Sau những chỉ trích của đại úy Trent,chuẩn tướng Phil Kinniery,lãnh đạo Trường Lục quân và Trung tâm Cơ động tại Fort Benning,vẫn khẳng định súng trường XM7 là bước cải tiến đáng kể so với những vũ khí truyền thống của quân đội Mỹ.

"Từ những trải nghiệm chiến đấu thực tế ở Afghanistan và Iraq,tôi nhận thấy đạn 6,8 mm có khả năng chặn đứng kẻ thù",Kinniery nói. "Vũ khí chúng tôi mang đến cho các binh sĩ là loại súng có thể hạ địch chỉ sau một phát bắn,thay vì phải khai hỏa nhiều phát vào mục tiêu".

XM7 được trang bị kính ngắm XM157 do Vortex Optics sản xuất,với chi phí hợp đồng 2,7 tỷ USD. Kính này tích hợp máy đo khoảng cách laser,cảm biến môi trường,máy tính đạn đạo và màn hình kỹ thuật số.

Mẫu súng trường mới của Mỹ gây tranh cãi vì 'quá ít đạn'

Lính Mỹ bắn thử súng trường XM7 và súng máy XM250. Video: Lục quân Mỹ

Khi kết hợp giữa đạn 6,8 mm có sơ tốc đầu nòng lớn với kính ngắm XM157,súng XM7 đạt độ chính xác cao ở khoảng cách 500 m,gần gấp đôi tầm bắn hiệu quả 300 m của súng M4.

Hệ thống ngắm bắn thông minh của XM157 sẽ tự động tính toán các yếu tố khoảng cách,gió,độ ẩm,cho phép binh sĩ bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách xa mà không cần thực hiện các thao tác điều chỉnh kính ngắm phức tạp. Điều này đặc biệt hữu ích trong các chiến dịch cần hỏa lực chính xác từ xa như tác chiến trên đồi núi và sa mạc.

Độ chính xác cao,tầm bắn xa và thao tác khai hỏa đơn giản giúp binh sĩ sử dụng XM7 không cần phải bắn nhiều đạn để tiêu diệt mục tiêu,đại tá Michael Rue,quản lý dự án NGSW,nhấn mạnh.

"Chúng tôi không khuyến khích người lính nã đạn liên tục mà không có mục tiêu rõ ràng. Với XM7,họ chỉ cần bắn ít hơn,nhưng hiệu quả hơn",Rue nói. Ông cho rằng điều này không chỉ tăng hiệu quả chiến đấu,mà còn giảm áp lực hậu cần liên quan đến việc vận chuyển đạn.

XM7 còn tích hợp ống giảm thanh tháo lắp nhanh,giảm tiếng ồn và độ giật,đồng thời bảo vệ xạ thủ khỏi luồng hỏa khí phụt ra. Cò súng "hai giai đoạn" đòi hỏi lực kéo cò mạnh hơn,giảm nguy cơ cướp cò trong tình huống căng thẳng.

Độ tin cậy của XM7 được chứng minh qua các bài kiểm tra trong môi trường khắc nghiệt,từ nhiệt độ cao ở sa mạc đến độ ẩm lớn ở rừng nhiệt đới. Ống giảm thanh tích hợp cũng giúp giảm tiếng ồn,tăng sự thoải mái cho xạ thủ trong các cuộc giao tranh kéo dài.

Trong các đợt thử nghiệm gần đây,XM7 nhận được phản hồi tích cực từ binh sĩ. "Nó nhẹ,dễ thao tác,hệ thống đạn tuyệt vời,tôi sẵn sàng mang nó ra chiến trường ngay",một lính thuộc Trung đoàn Đặc nhiệm 75 cho biết sau khi bắn thử súng năm 2022.

Theo các chuyên gia quân sự,súng trường XM7 sẽ thúc đẩy sự thay đổi trong huấn luyện và chiến thuật của quân đội Mỹ. Binh sĩ được trang bị XM7 cần làm quen với hệ thống ngắm bắn mới và học cách sử dụng số đạn mang theo một cách tối ưu. Điều này có thể dẫn đến sự phát triển của các chiến thuật mới,tập trung vào bắn chính xác,thay vì "bắn vãi đạn" để tạo hỏa lực áp đảo.

Quân nhân Mỹ bắn thử súng trường XM7 tại căn cứ Fort Campell ở bang Kentucky tháng 9/2023. Ảnh. Lục quân Mỹ

Đối với công nghệ áo giáp,sức xuyên của đạn 6,8 mm buộc các nhà sản xuất áo giáp toàn cầu phải nghiên cứu vật liệu mới để đối phó. Áo giáp cấp IV,từng được coi là "bất khả xâm phạm",giờ đây trở nên dễ bị tổn thương trước XM7.

Điều này có thể kích hoạt "cuộc chạy đua công nghệ" giữa vũ khí và áo giáp,với các vật liệu như nano hoặc hợp kim tiên tiến được phát triển để chống lại đạn 6,8 mm. Trong ngắn hạn,các quốc gia đối thủ có thể phải nâng cấp áo giáp cho lực lượng của mình,làm tăng chi phí quốc phòng.

Quân đội Mỹ dự kiến triển khai XM7 và XM250 cho các đơn vị chiến đấu chủ lực trước,bao gồm bộ binh,trinh sát và lực lượng đặc biệt. Quá trình thay thế M4 và M249 sẽ diễn ra dần trong 10-15 năm,tùy thuộc vào tốc độ sản xuất đạn và ngân sách. Các đơn vị như Sư đoàn Dù 101 sẽ tiếp tục đóng vai trò thử nghiệm,cung cấp dữ liệu để cải thiện XM7 trước khi biên chế đại trà.

Tuy nhiên,một báo cáo gần đây chỉ ra các vấn đề kỹ thuật của XM7,như phần nòng hao mòn nhanh,linh kiện dễ bị gãy và thiết kế công thái học (ergonomics) chưa tối ưu.

Một sĩ quan bộ binh,sau khi khảo sát 150 binh sĩ,cho rằng XM7 "chưa phù hợp làm súng trường tiêu chuẩn hiện đại". Mặc dù các vấn đề này chưa được xác nhận rộng rãi,chúng đặt ra câu hỏi về độ tin cậy của XM7 trong chiến đấu thực tế.

SIG Sauer và Lục quân Mỹ đang nỗ lực khắc phục các hạn chế của XM7,với các cải tiến như sử dụng vật liệu nhẹ hơn để giảm trọng lượng,tăng tính cơ động cho binh sĩ.

Họ cũng đang phát triển hộp tiếp đạn chứa 25-30 viên để cải thiện khả năng tác chiến kéo dài,tích hợp công nghệ thực tế tăng cường vào XM157,cho phép người bắn nhận diện mục tiêu nhanh hơn trong điều kiện phức tạp; cải thiện vật liệu nòng súng để giảm hao mòn,đảm bảo tuổi thọ lâu dài trong điều kiện chiến đấu khắc nghiệt.

Nếu vượt qua được các thách thức,XM7 có thể định hình lại cách thức chiến đấu của bộ binh trong thế kỷ 21,trở thành "siêu phẩm" thực sự như kỳ vọng. Ngược lại,nếu không nhanh chóng khắc phục các hạn chế,nó có nguy cơ trở thành một dự án siêu tốn kém mà không đạt được mục tiêu đề ra,bình luận viên Patty Nieberg của Task and Purpose nhận định.

Phong Lâm (Theo Task And Purpose)