Một người bạn tôi từng háo hức khi mua được căn biệt thự trong khu đô thị mới. Kỳ vọng về một không gian sống tiện nghi,sang trọng,an ninh và văn minh khiến họ không ngần ngại đầu tư thêm gần nửa số tiền đã mua để hoàn thiện,sắm nội thất.

Thế nhưng chỉ vài tháng sau,họ dọn đi. Lý do rất đơn giản: quá vắng,quá cô đơn. Ban ngày thì lặng như tờ,ban đêm thì cả khu biệt thự thắp đèn le lói vài nhà. Bạn tôi sau đó cho một công ty thuê làm văn phòng và quay về sống ở căn nhà phố cũ,nơi dù nhỏ hơn nhưng có hàng xóm,có tiếng người.

Câu chuyện ấy không hiếm. Một người quen khác của tôi sau khi đầu tư vào biệt thự ở một khu đô thị vùng ven,giữ vài năm không tăng giá,đành bán lỗ gần ba tỷ đồng. Dẫu vậy,họ vẫn cảm thấy may mắn vì ít nhất còn thoát được khoản tiền bị chôn quá lâu.

Còn tôi,từng có ý định chuyển đến,nhưng đi khảo sát vài lần thì đành từ bỏ. Mọi thứ đều bất tiện: không hàng quán,không trường học gần,buổi tối vắng ngắt như rừng hoang. Bỏ thêm tiền để hoàn thiện căn biệt thự thô đắt đỏ cũng phí nên đành để đó.

Những khu đô thị vắng bóng người như vậy có ở nhiều nơi,hàng chục tỷ đồng nằm im lìm,cỏ mọc đầy sân,nhiều căn thậm chí còn dang dở từ ngày khởi công.

Nhiều người từng kỳ vọng vào những khu đô thị kiểu mẫu này,cả người dân lẫn nhà đầu tư. Nhưng thực tế thì nhiều nơi sau khi mở bán xong xuôi,hạ tầng không đồng bộ,tiện ích thiếu hụt,cộng đồng cư dân không hình thành,khiến cả khu rơi vào cảnh "đô thị ma".

Vấn đề ở đây không chỉ là cung vượt cầu,mà là sự lệch pha giữa nhu cầu kỳ vọng và thực tế. Một căn biệt thự ở xa trung tâm,dù kiến trúc đẹp,giá trị lớn,nhưng nếu không có hệ sinh thái sống đi kèm,từ chợ,trường học,bệnh viện,đến hàng xóm thì chỉ là cái vỏ đắt tiền.

Không ai muốn sống trong một không gian rộng rãi nhưng trống trải,tiện nghi nhưng cô độc. Trong khi đó,không ít chủ đầu tư chỉ chăm chăm vào việc bán hàng,quảng bá mỹ miều,mà bỏ quên bài toán vận hành và tạo dựng cộng đồng sống.

Xây những dự án biệt thự mà không gắn với quy hoạch tổng thể,không đặt câu hỏi rằng người mua có về ở không,chỉ khiến đô thị hóa trở thành quá trình xây trước,bỏ hoang sau.

Theo tôi,giải pháp không thể đơn giản chỉ là chờ dân đến ở. Nếu các khu đô thị biệt thự không có kế hoạch rõ ràng để hình thành tiện ích,thu hút dân cư,thúc đẩy dịch vụ đi kèm,thì những căn nhà hàng chục tỷ vẫn chỉ là khối bê tông lạnh lẽo.

Về lâu dài,cần siết lại quy trình phê duyệt dự án,đặc biệt là những khu nhà ở thấp tầng xa trung tâm. Chủ đầu tư cũng nên thay đổi tư duy: đừng chỉ nhắm vào phân khúc cao cấp để tối đa hóa lợi nhuận,mà hãy đầu tư vào một hệ sinh thái sống thực sự.

Khi mà nhà đất vẫn là kênh đầu tư hấp dẫn,sẽ còn nhiều người đổ tiền vào những căn biệt thự mong chờ giá tăng. Nhưng nếu cuối cùng lại sống cô đơn trong căn nhà tiền tỷ,hoặc phải cắt lỗ để thoát thân,thì có lẽ đó là lời cảnh báo cần thiết về một dự án đã đi chệch đường.

Lý Đạt