Thượng viện Philippines ngày 17/3 cho hay cuộc điều tra được tiến hành theo lời kêu gọi của Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Imee Marcos,em gái của Tổng thống Ferdinand Marcos,nhưng cũng là bạn thân của Phó tổng thống Sara Duterte,con gái ông Rodrigo Duterte.

Bà Imee Marcos cho rằng cần nhanh chóng điều tra vụ bắt cựu tổng thống Duterte,bởi đây là vấn đề đang gây chia rẽ sâu sắc đất nước. Theo bà,Thượng viện phải xác định liệu vụ bắt có tuân thủ đúng quy trình pháp lý hay không,đồng thời đảm bảo ông được hưởng các quyền hợp pháp.

"Chủ quyền và các quy trình pháp lý của chúng ta phải được đặt lên hàng đầu",bà nhấn mạnh.

Thượng viện sẽ tổ chức phiên điều trần công khai đầu tiên về vấn đề này vào ngày 20/3 và mời cảnh sát cấp cao cùng các quan chức chính phủ đến cung cấp thông tin.

Thượng nghị sĩ Philippines Imee Marcos chủ trì một buổi điều trần tại Ủy ban Đối Ngoại Thượng viện tại Manila tháng 6/2023. Ảnh: AFP

Ông Duterte,79 tuổi,bị bắt tại sân bay Manila ngày 11/3 và bị đưa tới Hà Lan,bàn giao cho Tòa Hình sự Quốc tế (ICC). Ông bị cáo buộc phạm tội ác chống lại loài người trong chiến dịch trấn áp tội phạm ma túy kéo dài nhiều năm tại Philippines khi còn tại nhiệm. Cảnh sát Philippines nói rằng hơn 6.000 người đã chết trong chiến dịch chống ma túy,nhưng các tổ chức nhân quyền ước tính con số này có thể lên tới 30.000 người.

Vài giờ sau vụ bắt,thượng nghị sĩ Imee Marcos nói ông Duterte "đáng thương",đồng thời cảnh báo việc bắt cựu tổng thống "sẽ chỉ dẫn đến rắc rối". "Tôi không thể chấp nhận những gì họ đã làm với ông ấy",bà cho hay.

Phó tổng thống Sara gọi việc cảnh sát Philippines bắt ông Duterte là "vụ bắt cóc cấp nhà nước". Veronica "Kitty" Duterte,một người con gái khác của ông Duterte,đã nộp đơn kiến nghị lên Tòa án Tối cao,cáo buộc chính phủ "giam giữ,bắt cóc và giao nộp ông cho tổ chức nước ngoài".

Luật sư Salvador Panelo của gia đình Duterte cho rằng vụ bắt cựu tổng thống là bất hợp pháp vì Philippines đã rút khỏi ICC.

Cựu tổng thống Philippines hôm 14/3 được chủ tọa cho phép dự phiên điều trần của ICC qua hình thức trực tuyến,vì vừa phải bay chặng đường dài tới thành phố The Hague,nơi đặt trụ sở ICC. Trong phiên điều trần ngắn này,ông được thông báo về những cáo buộc nhằm vào mình cũng như các quyền của bản thân với tư cách bị cáo.

Salvador Medialdea,luật sư của ông Duterte,nói trước tòa rằng thân chủ "đã bị bắt cóc khỏi đất nước". Phiên điều trần tiếp theo sẽ diễn ra ngày 23/9.

Huyền Lê (Theo AFP)